Nsobola okwekebezza akawuka akaleeta mukenenya nga ndi waka?

Bwoba nga ogenda mu bikolwa ebyokwegatta, okwekebezza akawuka akaleeta mukenenya yemu kunkola yokka jyoyinza okumanyamu bwoyimiridde muby’obulamu bwo. Wabula kiyinza obutakwanguyira okufuna eddwaliro kubanga oyinza okwelalikirira olw’ebyama byo oba obukuumi bwo mungeri yonna eyokwekebezza akawuka akaleeta mukenenya.

Mu bifo ebimu kisobokka okufuna ebikozebwa mu kwekeebezza akawuka akaleeta mukenenya nga oli waka wo. Wabula enkola ey’okwekebezza eyinza okuba nga tetukiridde nnyo nga eyo jyebakoledde mu ddwaliro yadde nga nnungi essinga obutekeberezza ddala. Bwewaba nga waliwo ensonga yonna ekweberera okwekeberezza mu ddwaliro, oyinza okwebereza nga oli waka kuba kino kisingako.

Okwekebereza awaka akawuka akaleeta mukenenya kitwala enaku 23 ku 90 okusobola okulaba akawuka ka mukenenya. Mu kiseera ekyo kisobokka kiyinza okukulaga nti tolina kawuka naye nga ddala oyinza okuba nga olina akawuka akaleeta mukenenya. N’olwenga eyo kyandibadde kirungi okwekebeza wakati w’ebbanga eryo okumanya ekituffu ekikwata ku bulamu bwo. Ebintu ebkozebwa mu kukukebera bijja kukutegeeza akawuka akaleeta mukenenya wabayinza okukalabira. Bw’omanya nti kiyinzika okuba nga wetadde mu mbeera eyinza okukuleetera akawuka mu saawa 72, yogerako n’omusawo okulaba nga asobola okukuwa eddaggala eriziyiza (post-exposure prophylaxis) akawuka mu bwangu ddala.

Waliwo engeri biri zokka gy’oyinza okwekebezaamu akawuka akaleeta mukenenya nga oli waka, emu ku ngeri zino kwekuli okukozesa akawelo akaweweevu nga oteekako amalusu okulaba nga ofunirawo ebikwata ku bulamu bwo. Enkola endala yeeyo ey’okufuna sampo y’omusaayi n’olyokka oguwerezza jyebakeberera omusaayi okulaba nga bagukebera. Naye enkola ya ‘Building Healthy Online communities’ erina obubaka bungi obukwatagana ku nkola zino zombi.

Ku saawa eno, obukebeza awaka webuli mu Bulaaya ne Amerika. Manya nkola kki eyo'kwekebezza awaka ekusanidde wano (here).